All shall be well

Een uitspraak tegenkomen die je treft, kan zo’n fijn moment zijn. Iemand die iets verwoordt wat je al lang voelde, maar nog nooit onder woorden had gebracht. Of waar je je zelfs niet helemaal bewust van was. Je wordt wakker in een omgeving die nieuw is, maar vertrouwd voelt. 

Kortgeleden kwam ik een citaat tot twee keer toe op één dag tegen, in heel andere contexten. En sindsdien blijft het af en toe door mijn hoofd spelen.

“All shall be well

And all shall be well

And all manner of thing shall be well”

Of, in mijn vrije vertaling:

“Alles komt goed

En alles zal goed zijn

En alle mogelijke dingen zullen goed zijn”

Het is een citaat uit het werk van een mystica uit de 14^de eeuw, Julian of Norwich. Ik ben niet de enige die erdoor getroffen werd. T.S. Eliot was er zo van onder de indruk dat hij de regels opnam in een van zijn gedichten.

Grappig genoeg zegt mijn schoonmoeder enige tijd later vanuit het niets: “Als ik jouw blog lees dan valt het me op: uiteindelijk is het allemaal op de een of andere manier ‘goed’.” Ik schrik er eerst even van – bedoelt ze nu dat ik geen andere nuances ken, of alles toedek? Maar zo zit het ook weer niet. Ik heb gewoon de neiging om welke kwestie dan ook uiteindelijk met een positief licht te beschijnen. Kennelijk heb ik inderdaad enige verwantschap met het citaatje dat in mijn hoofd blijft rondbuitelen. Dus speel ik graag mee, en verdiep me er eens in. Wat zit er allemaal in deze zinnetjes?

Wat eerst en vooral opvalt: ze stralen een enorme troost en geruststelling uit.

Mijn geloof is niet helemaal hetzelfde als dat van Julian of Norwich. Maar toch deel ik met haar een paar essentiële overtuigingen, waaronder deze: dat er een goedaardige, enorme, omvattende scheppende kracht stroomt door alles wat leeft. En ze heeft gelijk. Als je daar echt in gelooft… dan kun je er niet omheen dat uiteindelijk alles goed zal komen. 

We worden ermee om onze oren geslagen, als kind al. Happy ends zijn maar een sprookje, hoor. In het echt gaat het niet zo. Lees maar eens een goéd jeugdboek. Dan zie je dat er ook trieste eindes zijn. 

Het gaat er maar allemaal om waar je het einde legt. En of er wel een einde is. Oké, een happy end dat bestaat uit ‘en de twee geliefden vonden elkaar’… we leren al snel dat er nog hoofdstukken daarna komen die net zo uitdagend zijn als de zoektocht die ervoor lag. Maar waarom zou het moeten eindigen met ‘en toen kregen ze ruzie, hun liefde was toch niet zo perfect’? Als je zover gekomen bent, ga dan dóór. Tot je komt bij ‘en toen leerden ze dat ze niet perfect hoefden te zijn, maar eerlijk zichzelf mochten zijn en hielden ze nog meer van elkaar’. 

Ik geloof in happy ends. Daarmee wil ik niet zeggen dat ik mijn ogen sluit voor de vervelende dingen die gebeuren. Voor de pijnlijke momenten die je beleeft in je levensverhaal. Voor de onafgemaakte wegen en de afgebroken bomen. Maar ik geloof dat er méér is. Dat de pijn getransformeerd kan worden tot een kans. Dat elke onafgemaakte weg toch een ontdekking heeft gebracht. Dat de afgebroken boom weer uit zichzelf kan ontspruiten. 

Ik ging een beetje lezen over haar, Julian of Norwich. Deze merkwaardige vrouw uit de 14^de eeuw die het eerste boek heeft nagelaten dat we kennen van een vrouwelijke auteur. Ze had intrigerende gedachtes, bijvoorbeeld over zonde. Zonde, zo schreef ze, is noodzakelijk. 

Zonde is noodzakelijk? Niet meteen iets dat je van een brave katholieke vrouw zou verwachten. Maar dat zag ze zo: door de zonde komt de mens tot meer zelfkennis en zo komt hij vanzelf dichter tot God. 

Het deed me denken aan een andere uitspraak over zonde. Volgens een andere levensfilosofe, Christiane Beerlandt, is de erfzonde: de mens die het geloof in de volheid van zichzelf (zijn levende kern van goedheid, waarin een sprankeltje goddelijkheid ligt) is verloren… en twijfelt. 

Als je die twee combineert, dan kom je tot iets vreemds, een beetje paradoxaal, maar erg mooi. 

Er is maar een ding dat je echt fout kunt doen, en dat is twijfel toestaan aan de waarde van je diepste kern, je kern die verbonden is met al wat leeft, en die een ongelooflijke kracht ten goede heeft. Maar: zelfs dat is niet erg. Wees niet boos op jezelf, omdat je een keer twijfelt… omdat je in die twijfel op zoek bent gegaan naar iets om de leegte mee te vullen: materie, ambitie, een mens, een kleine of grote verslaving… Leer jezelf al doende beter kennen, keer terug tot de kern en weet: all shall be well.